Co��rafi bak��m��ndan il��e engebeli bir b��lgede yerle��mi��tir. ��l��enin en al��ak noktas�� 300 metre, en y��ksek noktas�� 1750 metre, ��ehir merkezinin en al��ak noktas�� 400 metre, en y��ksek noktas�� ise 600 metre civar��ndad��r. ��l��enin y��z��l����m�� 1013 km2'dir ve bunun b��y��k b��l��m�� ormand��r.
Safranbolu kuzeybat�� Karadeniz b��lgesinde Karab��k iline ba��l�� bir il��e merkezidir. Denizden ku�� u��umu 65 km. i��erde bulunan, koordinatlar�� 41��-16' kuzey enlemi ile 32��-41' do��u boylam��ndad��r.
Kom��u iller; Bart��n ve Kastamonu,
Kom��u il��eler; Ulus, Eflani, Ara�� ve Ovac��kt��r.
SAFRANBOLU'NUN TAR��H��ES��
Safranbolu 1196 tarihinde Sel��uklu Sultan�� II.K��l���� Arslan'��n o��lu Muhiddin Mesut ��ah zaman��nda T��rklerin eline ge��mi��tir. Tarihi s��re�� i��erisinde ise 1213-1280 tarihleri aras��nda ��obano��ullar��n��n, 1326-1354 tarihleri aras��nda Candaro��lullar��n��n, 1354-1402 ve 1423 y��l��ndan itibaren de Osmanl��lar��n egemenli��ine girmi��tir.
Safranbolu, tarihi ge��mi��inde, en ��st��n ekonomik ve k��lt��rel d��zeyine Osmanl�� d��neminde ula��m����t��r. Kentin 17. yy da ��stanbul-Sinop kervan yolu ��zerinde ��nemli bir konaklama merkezi olu��u, b��lgede ticaretin geli��imine olanak sa��layarak zenginle��tirmi��tir. (Bu d��nemde ��stanbul ve Kastamonu ile yo��un ili��kiler ya��anm����, Osmanl�� devlet adamlar��ndan baz��lar�� kente ��nemli eserler b��rakm����lard��r.
Safranbolu geleneksel T��rk toplum ya��ant��s��n��n t��m ��zelliklerini yans��tan ve uzun tarihi ge��mi��inde yaratt������ k��lt��rel miras�� ��evresel dokusu i��inde koruyan ��rnek bir kenttir. Sahip oldu��u zengin k��lt��rel miras�� kent ��l��e��inde korumadaki ba��ar��s�� Safranbolu'yu "D��nya Kenti" ��n��ne kavu��turmu�� ve UNESCO taraf��ndan "D��nya Miras Listesi"ne al��nm����t��r.
T��m ��lkede bulunan yakla����k 50 bin kadar korunmas�� gerekli K��lt��r ve Tabiat varl������n��n 1131'i Safranbolu'dad��r. Bu zenginlik kenti bir M��ze Kent haline getirmi��, korumac��l��ktaki ba��ar��s�� ise kente "Koruman��n Ba��kenti" ��nvan��n�� kazand��rm����t��r.
Kentin ��n��n�� olu��turan Safranbolu Evleri 18.ve 19.yy. T��rk hayat��n��n ge��mi��ini, k��lt��r��n��, ekonomisini, teknolojisini ve ya��ama bi��imini yans��tan m��kemmel mimarl��k bilgisi ile yap��lm����lard��r. Yakla����k 2000 geleneksel T��rk evi bulunmaktad��r. Bu evlerin 800 kadar�� yasal koruma alt��ndad��r.
Geriye do��ru 3000 y��ll��k tarihi ge��mi��e sahip olan Safranbolu pek ��ok uygarl����a ev sahipli��i yapm���� ve g��n��m��ze bir k��lt��r zenginli��i olarak ula��m����t��r. ��zellikle Osmanl�� d��neminden kalma han, hamam, cami, ��e��me, k��pr�� ve e��siz konaklar gelenlere hayranl��k uyand��racak niteliktedir.
1975 y��l��nda An��tlar Y��ksek Kurulunun Safranbolu"yu kentsel sit ilan etmesi ile akademik d��zeyde ba��layan kente olan ilgi , zamanla ��lkemiz s��n��rlar��n��n d������na ta��m����t��r. 90'l�� y��llar��n ba����ndan bu yana k������k ve orta ��l��ekli turistik tesislerin olu��umu ile turizm il��e ekonomisindeki yerini hissettirmeye ba��lam����, terk edilen konaklar, otel, lokanta gibi i��levlerle ya��ama d��n����t��r��lm����, bozulan arnavut kald��r��mlar�� yeniden yap��lm����, an��tsal eserler restore edilmeye ba��lanm����, kaybolmak ��zere olan el sanatlar�� turistik ama��la yeniden canl��l��k kazanm����t��r.
SAFRANBOLU'DA GEZ��LEB��LECEK M��ZE EVLER
KAYMAKAMLAR GEZ�� EV��
18. ve 19. yy. T��rk toplumunun ge��mi��ini, k��lt��r��n��, ya��ama bi��imini ve teknolojisini yans��tan Safranbolu Evleri aras��nda ��nemli bir ��rnektir. 18. yy. ba��lar��nda yap��ld������ san��lmaktad��r.

Sahibi Safranbolu k����las�� kumandan�� Hac�� Mehmet Efendi'dir. Hac�� Mehmet Efendi'ye yarbay kar����l������ olan "Kaim-Makam" denilmesi nedeniyle ailesi; dolay��s��yla evleri de halk aras��nda bu isimle s��ylenegelir olmu��tur.
Kentsel dokusunu ve t��m mimari ��zelliklerini g��n��m��ze dek koruyabilmi��, il��emizde T.C. K��lt��r Bakanl������'n��n Safranbolu'nun korunmas�� ve sa��l��kla��t��r��lmas�� projesi ��er��evesinde 1979 y��l��nda kamula��t��r��p restorasyonunu tamamlad������ Kaymakamlar Evi; 16.12.1981 tarihinde E��itim Merkezi olarak hizmete a����lm����t��r. Safranbolu ��ar����'s�� i��inde, H��d��rl��k Yoku��u Soka���� ��zerinde bulunan yap��; kitle, plan ve cephe olarak ��zg��n bir T��rk Evi niteli��indedir.
K��LEC��LER GEZ�� EV��
����enin Musalla Mahallesinde K����layan�� ve Akp��nar sokaklar��n��n birle��ti��i k����e ba����nda bulunan Kileciler Evi'nin 1884 y��l��nda Hac�� Mehmet Efendi taraf��ndan yapt��r��ld������ bilinmektedir. Her iki soka����n e��imine g��re bi��imlenen yap��, tam anlam��yla bir k����e evdir. Temel ta�� duvarl��, ��st katlar ah��ap ��atk�� aras��nda kerpi�� dolgudur. ��ki cephede ��st kat zarif i��lemeli ta�� konullar ��zerinde d����ar��ya ta��arak in��a edilmi��tir. Harem ve selaml��k b��l��ml�� kona����n selaml��k giri��i K����layan�� Soka����, harem giri��i ise Akp��nar Soka���� ��zerinde bulunmaktad��r.

EM��R HOCA ZADE AHMET BEYLER GEZ�� EV��
Ba��lar-De��irmenba���� mevkiinde bulunan bu evin bir odas�� ��nceden izin al��nmak suretiyle gezilebilmektedir.
Ola��an��st�� ah��ap i����ili��iyle dikkat ��ekmi��tir.
M��ZE K��Y
Safranbolu'ya 11 km uzakl��ktaki "M��ze K��y"e Safranbolu-Ara�� karayolu ��zerinden gidilmektedir. K��lt��r Bakanl������ taraf��ndan 1997 y��l��nda ger��ek bir T��rk-T��rkmen K��y�� olu��u ve tarihi yap��lar��n��n g��rkemi nedeniyle koruma alt��na al��nm����t��r. Safranbolu'nun k������k bir maketidir. 93 tescilli eser bulunmaktad��r.
16.y��zy��lda Safranbolu y��resinde ya��ayan g����ebe cemaatlere"Y��r��kan-Tarakl��" ya da "Y��r��kan-�� Tarakl��borlu" ad�� verilmektedir. Osmanl�� ��mparatorlu��u d��neminde Safranbolu, biri bug��nk�� Safranbolu il��e merkezinde Medine-i Tarakl��borlu di��eri merkezi bug��nk�� Y��r��k K��y�� ad��n�� ta����yan a��iretler i��in kurulmu�� olan Y��r��kan-�� Tarakl��borlu ad��n�� ta����yan iki ayr�� kazad��r. Her iki kazan��n da merkezi K��tahya olan Anadolu Beylerbeyinin Bolu Sanca����na ba��l�� oldu��u bilinmektedir.
Y��r��k k��y�� ile ilgili yaz��l�� efsanelerde, Y��r��klerin 14.15. y��zy��llarda g����er durumda olduklar�� kendilerine ��zg�� vergi d��zeni ile ayr�� bir "kariye" te��kil edecek ��ekilde bir kad��ya ba��lan��p zaman i��erisinde yerle��tirildikleri ve bu kazan��n merkezi olarak bug��nk�� Y��r��k K��y��n��n tespit edildi��i ve y��zy��llar boyunca konumlar��n�� devam ettirdikleri anla����lmaktad��r.
K��y��n ya��l��lar��n��n kendi atalar��ndan duyduklar�� efsaneye g��re; Osmanl��n��n ba��lang��c�� olan Kay�� Boyunun Karake��ili A��iretine ba��l�� olarak buraya yani, Safranbolu'nun Tarakl�� Borlu y��resine, geni�� aileleri ve hayvanlar�� ile 3 karde�� gelmi��ler. Adlar��; H��seyin, Hac�� ve Davut'tur. Bu geni�� oba yerle��irken, b��y��k karde�� H��seyin, bu Y��r��k Kariyesini kurmu��tur. Di��er karde��ler de yine kendi adlar��n�� ta����yan "Hac��lar Obas��" ve "Davut Obas��"n�� kurmu��lard��r.
19.yy ikinci yar��s��nda ��zellikle ll.Abd��lhamit d��neminde, Y��ld��z Saray��n��n muhaf��z biriminde Karake��ili a��ireti bireylerinin yer ald������ , hatta saray��n d���� binalar�� ve bah��eleri Arnavut ve Bo��nak k��kenli muhaf��zlar��n korumas��na b��rak��lm����ken, H��nkar��n yatt������ binan��n gece ve i�� g��venli��inin Karake��ili A��iretinden gelme elemanlara emanet edildi��i bilinmektedir.
Bu askerlik hizmetleri dolay��s��yla bir d��nem Yeni��eriler yoluyla Bekta��ilik d��nya g��r������n��n Y��r��k K��y��'nde baz�� aileleri etkiledi��i, fakat 19. yy ba��lar��nda bu etkinin ortadan kalkt������ K��ydeki mezar ta��lar��n��n incelenmesinden anla����l��yor.
Safranbolu'nun aksine arsa ve engebeli arazi sorunu olmayan Y��r��k'l��ler evlerini nerede ise biti��ik nizamda in��a etmi��lerdir. Anadolu k��ylerinde genellikle g��r��len ev k��melenmesi yerine ana cadde boyunca yap��lanm����lard��r. Evlerin t��m��n��n kendilerine ait bah��eleri vard��r. Y��r��k'��n kent boyutlu evlerinde k��rsal bir ya��am hakimdir. Osmanl�� d��nemi klasik ��slubun ev mimarisindeki en g��zel ��rnekleri ile dolu ve bilinen k��y evi tarz��n��n d������ndaki konaklardan olu��an bir yerle��imdir.
ULU YAYLA
Safranbolu��ya 50 km. uzakl��kta olup Safranbolu-Ulus ve Eflani ��l��elerinin kesi��ti��i bir noktada bulunmaktad��r. 280 hektarl��k 7km uzunlu��undaki Uluyayla, ��evresindeki ormanlarda pek ��ok a��a�� ��e��idini ve yaban hayat��n�� bar��nd��rmaktad��r. Ortada bulunan g��let, i��inden yer alt�� nehrinin ge��ti��i ma��ara ve ��e��itli sporlara elveri��li yama��lar�� Uluyayla��n��n g��zelli��ini art��rmaktad��r.
KANYONLAR
Safranbolu'ya 13 km uzakl��ktaki D��zce K��y��'n��n biri giri��inde, di��eri Kozca����z Mahallesi'ndeki kanyonlar foto safari ve yaban hayat�� koruma alan�� olarak d��zenlenmi��, bakir bir turizm se��ene��idir.
Tokatl�� G��m���� Deresi boyu
Ba��lar ��l��-Bulak Deresi
��ar���� A��a���� Tabakhane-Derek��y De��irmeni
��ar���� _ Yukar�� Tabakhane ���Akp��nar Sokak
Ak��asu Ka��ak Camisi-Uzunk��r
Bulak Ma��aras�� -��ar���� D����kale Alt��-Dibanoz
G��m����-Misak�� Milli-Kanl��kaya b��lgede trekinge elveri��li parkurlar mevcuttur.
ARKEOLOJ��K ALANLAR
Arkeolojik a����dan tespiti yap��lan G��m���� semtinde yer alan "B��y��k G��ztepe", Konar�� K��y��nde "Kocatepe", Bar���� Mahallesindeki "K������k G��ztepe", Yukar�� ��iftlik K��y��ndeki "Keten", Yolba���� K��y��nde bulunan "��zenler ve De��irmenciler" t��m��l��sleri ��nemli olanlar��d��r